سوپاپ خودرو
سوپاپ خودرو (Soupape) یکی از اساسی‌ترین قطعات انواع موتورهای احتراق داخلی می‌باشد. سوپاپ به هر وسیله‌ای که ورود و خروج چیزی را کنترل می‌کند، گفته می‌شود. محل قرارگیری این قطعه در خودرو روی سر سیلندر می‌باشد و ورود و خروج هوا را کنترل می‌کند. به بیان دیگر این قطعه وظیفه‌ی کنترل ورود هوا به درون محفظه‌ی احتراق و خروج دود از دریچه‌ی سر سیلندر را برعهده دارد. هوای ورودی برای تشکیل مخلوط سوخت و هوا و ایجاد انفجار لازم است.
به علاوه انجام احتراق درون سیلندرها نیازمند فضای ایزوله و غیر قابل نفوذ است که این فضا توسط سوپاپ و به کمک سرسیلندر و واشر سرسیلندر محقق می‌شود. بنابراین سوپاپ خودرو با زمان‌بندی مناسب به موقع دریچه‌های بلوک سیلندر یا سرسیلندر را باز و بسته می‌کند. به این ترتیب هم دود و هوا را به سمت درست هدایت می‌کند و هم محفظه‌ی غیرقابل نفوذ احتراق را تشکیل می‌دهد.
ویژگی‌های سوپاپ با کیفیت
- دارای ضریب حرارتی بالا و قادر به تحمل حرارت بالا می‌باشد.
- به خوبی حرارت خود را به بدنه سرسیلندر منتقل می‌کند.
- دارای مقاومت مناسب در برابر ضربات می‌باشد.
- به سرعت دچار ساییدگی و فرسایش نمی‌شود.
ساختار سوپاپ خودرو
سوپاپ دارای یک ساختار قارچی شکل است که در تمام انواع موتور ثابت است. این ظاهر ثابت به دلیل داشتن یک ساقه و یک صفحه تخت است که شکلی شبیه به ساقه و کلاهک قارچ را تداعی می‌کند. بخش‌های مختلف این قطعه شامل موارد زیر می‌باشد:
سر سوپاپ
محل برخورد این قطعه با اسبک می‌باشد.
خار نگهدارنده
خار نگهداری در انتهای ساقه و پایین‌تر از سر سوپاپ قرار دارد. این بخش محل اتصال فنرهای سوپاپ نیز می‌باشد.
ساق سوپاپ خودرو
ساق همان بدنه بلند و کشیده سوپاپ می‌باشد که در گیت قرار می‌گیرد.
مخروطی
مخروطی که دامنه نیز نام دارد، محل اتصال نشیمنگاه به ساقه می‌باشد.
نشیمنگاه
نشیمنگاه یا سیت سوپاپ خودرو در حقیقت سر پهن سوپاپ می‌باشد. این بخش دارای حلقه‌ای از جنس چدن سانتریفوژ یا آلیاژی بسیار مقاوم به ساییدگی است.
وجه
نشیمنگاه سوپاپ خودرو دارای یک لبه مورب به نام وجه می‌باشد. زاویه این لبه باتوجه به نوع و ساختار موتور طراحی می‌شود. اما در حالت کلی این زاویه بین 30 تا 45 درجه می‌باشد. 30 درجه برای سوپاپ دو و 45 درجه برای سوپاپ‌های هوا استفاده می‌شود.
فنر سوپاپ خودرو
فنری مارپیچی است که روی بخش انتهای ساقه سوپاپ خودرو تعبیه می‌شود. این فنر از یک سمت به بدنه موتور و از سمت دیگر توسط یک نگهدارنده یا واشر تخت به خار سوپاپ وصل می‌شود.
به کمک فنر، سوپاپ در زمان تراکم محکم روی نشیمنگاه می‌نشیند و مانع بروز هرگونه نشتی در این زمان می‌شود. در صورت کم بودن فشار فنرها، سوپاپ شل و سفت می‌شود و موتور خودرو نامتعادل کار می‌کند.
گاید سوپاپ
گاید یا راهنما، لوله یا بوشی است که ساقه سوپاپ خودرو را در بر می‌گیرد. این قطعه اغلب از چدن سیاه ساخته می‌شود و محل قرارگیری آن در سر سیلندر می‌باشد. وظیفه‌ی گاید تنظیم حرکت مستقیم رفت و برگشت سوپاپ می‌باشد و از هرگونه انحراف جلوگیری می‌کند. به علاوه در برابر ضربات از ساقه سوپاپ خودرو محافظت می‌کند. از دیگر وظایف این بخش انتقال حرارت است.
انگشتی سوپاپ
انگشتی در انتهای سوپاپ موتور و نزدیک به سر سوپاپ خودرو نصب می‌شود. نقش این قطعه اتصال دهنده‌ی سوپاپ به میل سوپاپ می‌باشد. توجه داشته باشید که انگشتی در موتور همه خودروها وجود ندارد و گاهی سوپاپ خودرو مستقیما به میل متصل می‌شود.
انواع سوپاپ خودرو برحسب وظیفه
سوپاپ‌ها بر حسب وظیفه به دو دسته تقسیم می‌شوند که دارای ساختاری با تفاوت‌های جزئی هستند:
۱. سوپاپ ورودی یا هوا
دارای مقاومت حرارتی پایین است و اندکی بزرگتر از سوپاپ دود می‌باشد.
۲. سوپاپ خروجی یا دود
به دلیل ارتباط با دمای بالای محفظه‌ی احتراق، از مقاومت دمایی بالایی برخوردار است. اما از آنجایی که حساسیت کمتری در ارتباط با عایق‌بندی دارد، سایز آن کوچکتر است.
انواع سوپاپ از نظر عملکرد
دسته‌بندی دیگری که برای سوپاپ خودرو ارائه می‌شود، این قطعه را از نظر عملکرد و نحوه حرکت دسته‌بندی می‌کنند و شامل انواع زیر است:
سوپاپ‌های چرخشی
سوپاپ چرخشی دارای بخش مخصوصی است که سوپاپ را همزمان با حرکت بالا و پایین به چرخش در می‌آورد. این چرخش از ایجاد رسوب در سیت و گاید جلوگیری می‌کند.
سوپاپ خودرو سدیمی
نوع سدیمی، توخالی است و درون آن با نمک فلز سدیم که دارای نقطه ذوب پایین است، پر می‌شود. این ماده با حرارت سوپاپ خودرو ذوب می‌شود. با حرکت سوپاپ در داخل این ماده و بالا و پایین رفتن سوپاپ، گرمای سیت به گاید انتقال می‌یابد.
رایج‌ترین دلایل خرابی سوپاپ
در اغلب موارد خرابی سوپاپ در اثر شکستن ساقه یا خرابی سیت (نشیمنگاه) حاصل می‌شود. در مواردی هم ممکن است در گاید نقصی رخ دهد. این موارد معمولا به صورت صدای چلق چلق یا صدای خشک کار کردن موتور شنیده می‌شود و گاهی نیز بازده موتور کاهش می‌یابد. رایج‌ترین دلایل خرابی این قطعه به شرح زیر است:
- تنظیم نبودن نسبت هوا و سوخت موجب سوختن سوپاپ می‌شود.
- در موتورهای مجهز به تسکه تایم، پارگی تسمه می‌تواند منجر به کج شدن سوپاپ خودرو گردد.
- در برخی موارد بروز مشکل در سیستم خنک کننده، سیلندر بیش از حد داغ می‌کند. در این موارد ممکن است سیت سوپاپ براثر حرارت بیش از حد از جای خود خارج شده و خراب شود.
برای سفارش و خرید این سوپاپ خودرو با کیفیت و اصل تنها کافیست سفارش خود را در جاینت پارتس ثبت نمایید و در کمترین زمان ممکن قطعه مورد نظرتان را دریافت نمایید.
