بسته نوسان دور موتور خودرو در هنگام توقف و یا برداشتن پا از روی پدال گاز یکی از مشکلات آزار دهنده اتومبیل می‌باشد.کامپیوتر خودرو در زمان بسته شدن دریچه گاز وظیفه دارد که خودرو را با کمک تنظیم موتور پایه روشن نگه دارد.اما کامپیوتر چگونه این کار را انجام می‌دهد؟ چه مشکلاتی می‌تواند در انجام این عمل اختلال ایجاد کند؟در این مقاله جاینت پارتس قصد دارین اطلاعات کافی در ارتباط با نحوه عملکرد موتور در دور آرام با شما به اشتراک بگذاریم.
تعریف دور پایه موتور
اگر با روشن شدن موتور، پا را روی پدال گاز قرار ندهید، موتور با دور آرام پیوسته در حدود 900 دور بر دقیقه آغاز به کار می‌کند که به این وضعیت دور پایه (idle) یا دور آرام گفته می‌شود.
محاسبه دور موتور پایه
لرزش موتور در این دور بسیار کم است و توسط سنسور اکسیژن مثلا سنسور اکسیژن جلو سراتو میزان آلایندگی کنترل می‌شود. برای هر موتور، دور موتور پایه از طریق محاسبات پیچیده‌ی داینامیکی و استاتیکی و باتوجه به:
- ابعاد هندسی
- دقت بالانس قطعات موتور
- وزن قطعات دوار موتور
- و اینرسی قطعات رفت و برگشت کننده
مشخص می‌شود. سپس نتیجه محاسبات به صورت یک عدد مشخص به کامپیوتر ماشین داده می‌شود تا در هنگام قرار گرفتن در حالت پایه، سرعت دوران موتور روی این عدد تنظیم گردد.
در صورتی که دور موتور از دور محاسبه شده پایین‌تر بود، در موتور خودرو لرزش‌های شدید، آزار دهنده و آسیب زننده‌ای ظاهر می‌شود. و اگر دور موتور بیش از عدد محاسبه شده باشد، اهداف دیگری همچون کاهش مصرف سوخت، حداقل صدا و آلایندگی میسر نمی‌شود.
عدد محاسبه شده به صورت یک عدد دقیق نیست و دارای یک محدوده نوسانی مشخص می‌باشد که در این محدوده نوسانات دور تقریبا حس نمی‌شود و آزار دهنده نیستند.
دور موتور آرام چگونه توسط ECU تنظیم می‌شود؟
زمانی که موتور خودرو را روشن می‌کنید، کامپیوتر به استپر دستور عقب نشینی می‌دهد تا یک مسیر فرعی ورود هوا به داخل موتور به جز دریچه‌ی گاز ایجاد کند. هوا با ورود به منیفولد، متناسب با فشار هوای موجود که توسط سنسور مپ اندازه‌گیری شده، سوخت را از انژکتورها پاشش می‌کند.
در این حالت سوخت و هوا با هم ترکیب می‌شوند و در موتور عمل احتراق انجام می‌شود. سپس دود ایجاد شده توسط سنسور اکسیژن بررسی می‌شود تا میزان آلایندگی محاسبه گردد. اگر که اکسیژن موجود در اگزوز بالا باشد، کامپیوتر اندکی استپر را می‌بندد تا مسیر فرعی هوا تنگ شود و اندکی میزان پاشش سوخت را زیاد می‌کند. اما اگر آلاینده زیاد باشد،
میزان پاشش سوخت توسط کامپیوتر محدود می‌شود. در این میان سنسور دور موتور آرام در حال خواندن سرعت دوران میل‌لنگ است و با اعلام این سرعت به کامپیوتر دور موتور لحظه‌ای مشخص می‌شود. در این حالت کامپیوتر سعی دارد، دور موتور اعلام شده توسط سنسور را با دور محاسبه شده تنظیم کند.
چرا دور موتور پایه به نوسان می‌افتد
اگر هوا از هر مسیری به جز کانال‌های فرعی استپر و یا تزریق سوخت اظافه (بر اثر نشتی انژکتور) و حتی کمبود سوخت (بر اثر گرفتگی انژکتور) وارد منیفولد شود، می‌تواند موجب نوسان در دور موتور پایه گردد.
گاهی هم به علت کثیفی و خرابی استپر، جریان هوا به درستی تنظیم نمی‌شود. در این شرایط ممکن است سنسور مپ در تخمین فشار هوای منیفولد اشتباه کند یا سنسور دور موتور به درستی سرعت دوران میل‌لنگ را اعلام نکند که نتیجه آن ایجاد نوسانات در دور موتور پایه است. همچنین خرابی‌‌های مکانیکی موتور نظیر خرابی شمع خودرو یا کج شدن شاتون‌ها مثل شاتون آزرا نیز می‌توانند موجب نوسانات شدید دور موتور پایه شوند.
با نوسان دور موتور پایه چه کنیم؟
اگر در خوردوی خود شاهد نوسان دور موتور پایه هستید، باید در اولین مرحله، دلایل ساده را بررسی کنید. ابتدا با استفاده از دیاگ، صحت عملکرد و سلامت سنسورها را بررسی کنید.بعد از این مرحله، باید صحت دور موتور را با استفاده از برنامه پیش‌فرض کامپیوتر محاسبه کنید.
اگر همه سنسورها درست کار می‌کردند باید به دنبال مشکلات ساده باشید:
- استپر را شست و شو دهید و سلامت اورینگ استپر را بررسی کنید.
- مطمئن شوید که دریچه گاز کامل بسته شده است.
- انژکتورها را بشویید و وجود نشتی در آنها را چک کنید.
- از سلامت اورینگ‌های انژکتور مطمئن شوید.
- به دنبال وجود نشتی در شلنگ‌های رابط خلاء منیفولد بگردید و نوسان ولتاژ خروجی از دینام و برق ارسالی به کوئل را بررسی کنید.
- تایم بودن میل‌لنگ و میل سوپاپ را وارسی کنید.
- تسمه‌ی دینام را از مدار خارج کنید و از نرمی و حرکت یکنواخت پولی‌ها اطمینان حاصل نمایید.
