بلوک سیلندر به عنوان تکیه‌گاه اجزای قطعات موتوری خودرو استفاده می‌شود. نام دیگر این قطعه، بلوک موتور است. بلوک موتور شامل سیلندرها و قطعات دیگر موتوری می‌شود. در خودروهای قدیمی به بلوک سیلندر تنها یک میل لنگ به صورت جداگانه متصل می‌شد. اما در خودروهای امروزی بلوک‌های موتور شامل قطعات سردکننده و مخزن‌های روغن هستند. در ادامه این مطلب از وب سایت فروشگاه جاینت پارتس با بلوک سیلندر و اجزای آن آشنا خواهید شد. به طور کلی موتور خودرو یک سیستم پیچیده است و دارای اجزای مختلفی است. هر یک از این اجزا ممکن است بزرگ یا کوچک و دارای جنس‌های مختلفی باشند. اما وظیفه این مجموعه تامین نیروی لازم برای به حرکت درآوردن خودرو است. این نیرو با ایجاد یک احتراق کامل و بی نقص در موتور خودرو تامین می‌شود.
یعنی انفجاری که درون محفظه احتراق صورت می‌گیرد، منبع نیروی خودرو است. محفظه احتراق خودرو به بخشی از سیلندر که شامل فضای بین پیستون و سر سیلندر می‌شود اطلاق میگردد. بنابراین سیلندرها که تقریبا تمام اجزای انفجار و اتاقک احتراق را در خود جای میدهند از اصلی‌ترین بخش‌های موتور هستند. به همین دلیل موتورها را بر اساس تعداد سیلندر و آرایش آنها تقسیم بندی می‌کنند. اما سیلندرها به تنهایی هیچ هویتی ندارند. در واقع بلوک سیلندر به سیلندر موتور و حتی نحوه آرایش آن ماهیت می‌بخشد.
بلوک سیلندر چیست و وظایف آن چگونه است؟
بلوک سیلندر در واقع اسکلت و بدنه اصلی موتور درون سوز خودرو است که بخش زیادی از حجم موتور را به خود اختصاص میدهد. این بخش از موتور به نوعی پایه و تکیه گاه قطعات موتوری خودرو محسوب می‌شود. تکیه گاه بودن بلوک موتور به گونه‌ای است که محل نصب اجزایی مانند میل لنگ، رینگ پیستون، شاتون، سرسیلندر، کارتل و منیفولد گاز را در خود جای میدهد. بنابراین فلسفه تولید و استفاده از بلوک سیلندر ایجاد یکپارچگی بین اجزای مختلف موتور از طریق آن و تعداد سیلندرها است. سیلندر یکی از اصلی‌ترین قسمتها در صورت گرفتن احتراق خودرو است اما سیلندر به تنهایی نمی‌تواند نیروی مورد نیاز خودرو را تامین کند و برای به حرکت در آوردن خودرو نیازی به قرار گرفتن سیلندرها در آرایشی منظم کنارهم است.
این آرایش توسط بلوک سیلندر تنظیم می‌شود. بلوک سیلندر از جنس چدن ریخته گری است. این قطعه یدکی خودرو به گونه‌ای طراحی شده که علاوه بر دارا بودن فضاهای لازم برای نصب اجزای دیگر و مجراهای مورد نیاز عبور روغن و مایع خنک کننده، سوراخ‌هایی استوانه‌ای شکل درون خود دارد. این استوانه‌های توخالی، دیواره سیلندرها را تشکیل میدهند. سیلندر که با قرارگیری واشر سرسیلندر و سرسیلندر روی بلوک و تکمیل دیواره‌ها شکل می‌گیرد، محفظه احتراق را تشکیل میدهد که پیستون در آن بالا و پایین می‌رود. در نتیجه تراکم لازم از مخلوط سوخت و روغن برای ایجاد احتراق نیروی ایجاد شده از انفجار را به سایر قسمت‌های موتور منتقل می‌شود.
جنس بلوک سیلندر چیست؟
بلوک سیلندر را به صورت یکپارچه می‌سازند و معمولا از جنس آلیاژ چدن خاکستری با کرم، نیکل یا آهن است. البته گاهی بلوک سیلندر برای کاهش وزن از جنس آلومینیوم است. بلوک معمولا به روش ریخته گری ساخته می‌شود که این روش به دو صورت زیر انجام می‌شود:
- استفاده از قالب‌های ماسه‌ای و ریخته گری در آنها و سپس تراشکاری در قسمت‌های لازم : در این روش مواد را درون قالب‌ها می‌ریزند و سپس قسمت‌هایی که اندازه و فرم آنها اهمیت بیشتری دارد با دقت تراشکاری و فرم دهی می‌شوند.
- استفاده از قالب‌های فلزی و فشردن مواد درون آنها: در این روش مواد را درون قالب‌های دقیق و کامل شکل میدهند و درون قالب فلزی می‌ریزند. سپس مواد درون قالب‌ها فشرده می‌شوند تا تمام قسمتها به شکلی که باید درآیند.
از جمله بخش‌های حساس نیازمند به تراشکاری در بلوک سیلندر محل یاتاثان‌های ثابت میل لنگ و میل سوپاپ و مجاری عبور آب و روغن است.
اجزای بلوک سیلندر
بلوک سیلندر مانند اسکلت اعضا و بخش‌های مختلف روی آن تکیه کرده و بدن انسان شکل می‌گیرد. بلوک به موتور، شکل و ساختار متحدی میدهد. ساختمان این اسکلت قبل از سوارشدن بخش‌های متفاوت، پر از حفره‌ها و مجاری مختلف است. اما طراحی آنها بی هدف نبوده و هریک از آنها کارایی خاص خود را دارند. برخی از آنها مسیر عبور آب و روغن هستند و برخی دیگر محل نصب اجزای مختلف هستند. اجزای اصلی که بر روی بلوک سیلندر سوار می‌شوند عبارتند از:
کارتل روغن یکی از اجزای بلوک سیلندر
در انتهای بلوک یا زیر آن قطعه‌ای به نام کارتل روغن نصب می‌شود. این قطعه که نام صحیح آن کارتر است برای محافظت از میل لنگ روغن موتور داغ خارج می‌شود و موتور را درون محفظه مخصوص خود نگه میدارد تا قبل از بازگشت به موتور به دمای مناسب برسند. کارتل بعد از بلوک بزرگترین بخش حجمی موتور است.
سرسیلندر
این قطعه بر روی بلوک سوار شده و به وسیله کپه‌هایی به آن چفت می‌شود. معمولا این قطعه از جنس بلوک سیلندر است و اجزایی مانند سوپاپ‌ها و شمع‌ها روی آن سوار می‌شوند.
واشر سرسیلندر
واشر سرسیلندر بین سرسیلندر و بلوک سیلندر قرار می‌گیرد و سیلندرها را عایق بندی می‌کند. معمولا با وجود قابلیت ارتجاعی که واشر سرسیلندر دارد از استحکام و دوام بالایی برخورددار است و مقاومت دمایی بالایی دارد.
میل لنگ
میل لنگ بین کارتل و بلوک سیلندر قرار دارد. در واقع زیر بلوک، بخشی قرار دارد که مخصوص قرارگرفتن میل لنگ است و پس از سوار شدن میل لنگ، کارتل زیر آن نصب می‌شود. میللنگ علاوه بر انتقال نیروی ایجاد شده از احتراق درون سیلندرها به چرخ‌ها، حرکت رفت و برگشتی موتور را به حرکت چرخشی تبدیل می‌کند. این نیرو توسط شاتون به پیستون وصل می‌شود و به میللنگ منتقل می‌شود.
سینی موتور از اجزای انواع بلوک سیلندر
این قطعه فلزی یا پلاستیکی در جلوی بلوک نصب می‌شود. زنجیر تایم، دنده میل لنگ، دنده میل سوپاپ و منیفولدهای سوخت بر روی این سینی سوار می‌شوند. علاوه بر این، سینی از موتور در برابر وزان وارده از سوی دیگر اجزا و ضربات محافظت می‌کند.
فلایول
در پشت بلوک فلایول به گونه‌ای نصب می‌شود که با انتهای میل لنگ در ارتباط است. این قطعه یک دیسک گردان چدنی است و با نام چرخ لنگر شناخته می‌شود. در واقع فلایول در موتور حرکت میل لنگ را تنظیم می‌کند. این قطعه به اجزای جزیی و کوچکی که بر روی بلوک وجود دارند به سایر قطعات اصلی نظیر واتر پمپ، پمپ بنزین، فیلتر روغن و پایه آن کمک می‌کند. این قطعات معمولا توسط واشرها به صورت جداگانه و مجزا عایق بندی می‌شوند. همچنین بلوک سیلندر قطعات دیگری مانند پیستون و شاتون را در درون خود جای میدهد.
