یاتاقان ماشین قطعه‌ای در موتور خودرو است. این قطعه بین میل لنگ و سیلندر و میل لنگ و شاتون قرار دارد. به بیان ساده‌تر 2 قطعهی فلزی است که بر روی هم قرار دارند. بین این 2 قطعه هیچ قطعه‌ای برای روغن کاری وجود ندارد. در نتیجه طبیعی است که بعد از مدتی صدای خوردگی قطعات به گوش برسد. با وجود یاتاقان دیگر این مشکلات پیش نمی‌آید. در واقع به کمک پیستون حرکت بالا و پایین در موتور خودرو به شکل چرخشی می‌شود. به همین خاطر میل لنگ باید با موتور ماشین در ارتباط باشد تا ماشین حرکت کند. اگر این یاتاقان به درستی کار نکند سبب می‌شود ضررهای زیادی به موتور خودرو وارد شود. در این صورت ماشین از کار می‌افتد. اگر صدای خورد شدن 2 قطعه به گوشتان خورد. باید برای تعمیر این قطعه اقدام کنید. یاتاقانها روی لایه‌ای از روغن هستند. اگر این لایه‌ی روغن از بین برود، 2 قطعهی فلزی باهم تماس پیدا می‌کنند. در نتیجه اصطکاک و حرارت زیادی تولید می‌شود. یاتاقانها جنس‌های مختلفی دارند. برخی از این جنس‌ها عبارتند از: بابیت، آلیاژ مس یا سرب و آلومینیوم.
وظایف و نحوه کارکرد یاتاقان ماشین:
یاتاقان ماشین، کارکردها و وظایف زیادی دارد. اما مهم ترین وظایف آن عبارتند از :
- تنظیم کردن اصطکاک بین پیستون و میل لنگ یا سیلندر و میل لنگ
- کم کردن اصطکاک بین شاتون و میل لنگ
- تنظیم میل لنگ و شاتون برای حرکتی روان
- جلوگیری از لرزیدن و سر و صدای قطعات خودرو
- نگهداشتن محکم قطعات به واسطه‌ی یاتاقان
زمانی که این قطعه، داغ و سپس ذوب شود، سبب چسبیدن شاتون به میل لنگ می‌شود. در نتیجه موتور خودرو می‌‌سوزد.
اجزا و شکل یاتاقان خودرو :
اگر فکر می‌کنید که یاتاقان خودرو شبیه به بلبرینگ است اشتباه می‌کنید. بلبرینگ زیر مجموعه‌‌ی یاتاقان است. یاتاقان دربر گیرنده‌ی بلبرینگ و رولبرینگ است. یاتاقان خودرو 2 حلقه و ساچمه در اندازه‌های مختلف دارد. در این صورت بر اساس شکل ظاهری این قطعه کاربردهای متفاوتی هم دارد. برای مثال اگر ساچمه‌ها گرد و توپی باشند، یاتاقان از نوع بلبرینگ است. اما اگر ساچمه‌ها سوزنی یا مخروطی باشند از نوع رولبرینگ هستند.
انواع یاتاقان:
یاتاقان ماشین به 2 نوع ثابت و متحرک از نظر محل قرارگیری است. این 2 نوع یاتاقان هردو با محور ثابت و متحرک میل لنگ در ارتباط هستند. محور ثابت به سیلندر متصل است. هم چنین محور متحرک به شاتون وصل است. همه‌ی انواع یاتاقانها دوتکه هستند. به صورت 2 نیم دایره‌ای هستند که با پیچ و مهره بهم متصل شده‌اند. اما فقط همین دو نوع یاتاقان را نداریم. انواع دیگری هم هست که عبارتند از :
یاتاقان ماشین ثابت
گاهی میل لنگ ها علاوه بر حرکت دایره‌ای شکل، حرکتی رفت و برگشتی دارند که به این حرکت لقی میل لنگ می‌گویند. یاتاقان ثابت این لقی را تنظیم می‌کند و از ضررها جلوگیری می‌کند. در این نوع از یاتاقان ماشین که با نام یاتاقان میل لنگ هم شناخته می‌شود. یکی از 2 نیم دایره به سیلندر وصل می‌شود. در این صورت نیم دایره‌ی دیگر بعد از حرکت چرخشی میللنگ به آن پیچ و مهره می‌شود. موتورهای خودرو معمولا ۴ سیلندر دارند. همچنین ۵ یاتاقان ثابت، میل لنگ‌ها را نگه می‌دارند. اگر یاتاقان ثابت خودرو دچار آسیب شود، صدایی مثل غرش به گوش می‌رسد.
محور متحرک و صدای یاتاقان زدن ماشین
یاتاقان متحرک با نام یاتاقان شاتون هم شناخته می‌شود. این یاتاقان ماشین بین شاتون و میل لنگ قرار دارد. همچنین سبب می‌شود شاتون نسبت به میل لنگ لق نباشد. تفاوت یاتاقان ثابت و متحرک در این است که یاتاقان متحرک، حرکتی آزاد دارد. این نوع یاتاقان از نیم دایره‌هایی که به شاتون وصل شده است تشکیل شده است. اگر یاتاقان متحرک خراب شود صدایی تق تق و واضح تر از یاتاقان ثابت به گوشتان میخورد. این صدا در سرعت‌های بالاتر مشخص می‌شود.
یاتاقان لغزشی ماشین
این نوع یاتاقان برای محافظت کردن حرکات به کار می‌رود. یاتاقان لغزشی بدلیل مزایا و شکل ظاهری که دارد در پایشگاه‌ها و صنایع نفتی کاربرد دارد.
یاتاقان ماشین غلتشی
این نوع یاتاقان خودرو برای یاتاقان‌های متحرک به کار می‌رود. ساختار ظاهری این نوع یاتاقان به این صورت است که از 2 رینگ و تعدادی ساچمه تشکیل شده است. سرعت خودرو و میزان بار، روی اصطکاک یاتاقان غلتشی تاثیر زیادی دارد.
یاتاقان مغناطیسی
در این نوع یاتاقان ماشین بجای ساچمه از میدان مغناطیسی استفاده شده است. به همین دلیل طول عمر بالاتری نسبت به مابقی یاتاقانها دارد.
یاتاقان ماشین ساده
این نوع قطعه عمر کمتری دارد. همچنین باعث لقی می‌شود. یاتاقان ساده برای خودروهایی با سرعت کمتر استفاده می‌شود.
کپه یاتاقان و بغل یاتاقانی چیست؟
به احتمال زیاد برای تعمیر یاتاقان اسم این 2 مورد به گوشتان خورده است. در زیر به توضیح هرکدام پرداخته‌ایم.
کپه یاتاقان ماشین :
این نوع یاتاقان ماشین پوسته‌ای است که یاتاقان متحرک را به شاتون وصل می‌کند. درون این پوسته، یاتاقان قرار می‌گیرد. در این صورت به یک سر شاتون که با میل لنگ در ارتباط است وصل می‌شود.
بغل یاتاقانی:
قطر یاتاقان ماشین بیشتر از میللنگ است. فاصله‌ای در این بین وجود دارد. این فاصله با روغن پر می‌شود تا سبب ایجاد اصطکاک نشود. همچنین این فاصله باید میزان مشخصی داشته باشد. اگر در زمان کلاچ گرفتن صدایی تیز را حس کردید مشکل از بغل یاتاقانی است.
یاتاقان ماشین چیست؟
زمانی که روغن برای روغنکاری در آن وجود نداشته باشد. سبب یاتاقان زدن خودرو می‌شود. در این حالت قطعات، ساییده می‌شوند. همچنین بدلیل دمای بالا قطعات، ذوب می‌شوند. در این صورت سریعا موتور را خاموش کرده و به تعمیرگاه مراجعه کنید.
دلایل یاتاقان زدن خودرو:
یاتاقان ماشین مثل همه‌ی قطعات دچار خرابی می‌شود و نیاز به تعویض دارد. برخی از عوامل هستند که باعث یاتاقان زدن موتور می‌شوند. این عوامل عبارتند از :
- آلودگی قطعات
- خورد شدن یاتاقان
- روغنکاری اشتباه
- افزایش سرعت
- کثیف بودن فیلتر روغن
- بدون آب ماندن موتور
- خرابی رادیاتور
- قفل ترموستات
تعویض نکردن به موقع روغن خودرو
روغن موتور برای عملکرد درست یاتاقان ماشین نقش مهمی دارد. چراکه کافی نبودن روغن سبب ایجاد اختلال در روغن می‌شود.
استفاده کردن از روغن بی کیفیت در یاتاقان ماشین
اگر از روغن‌های نامناسب استفاده کنید به موتور خودرو و یاتاقان ماشین آسیب زیادی وارد می‌کنید.
رسوب کردن زیاد روغن و خرابی پمپ روغن
رسوب روغن سبب می‌شود تا رسوب‌ها وارد روغن موتور شوند. در این صورت باعث خرابی پمپ روغن می‌شود. همچنین روغن به طور مساوی به یاتاقان ماشین پمپ نمی‌شود.
زیاد شدن دمای موتور
دمای زیاد موتور خودرو سبب آسیب به سیستم خنک کننده ماشین می‌شود. در این صورت یاتاقان ماشین اتفاق می‌افتد.
دلیل آب روغن قاطی کردن ماشین
آب و روغن قاطی کردن ماشین در کارکرد واشر سر سیلندر و نشت آب سیلندر به درون موتور اختلال ایجاد می‌کند. این مورد آسیب‌های زیادی به غیر از یاتاقان ماشین را برای شما به ارمغان می‌آورد.
علائم خرابی یاتاقان ماشین :
یاتاقان ماشین هم مثل همه‌ی قطعات نشانه‌هایی دارند تا شما متوجه خرابی آن شوید. این نشانه‌ها عبارتند از:
- سر و صدای موتور در زمان سرعت
- روشن شدن چراغ چک موتور و روغن
- کم شدن قدرت موتور خودرو
- رانندگی نادرست
قفل شدن موتور ماشین و روشن نشدن آن
زمانی که موتور خودرو قفل می‌شود. به هیچ وجه ماشین روشن نمی‌شود. این علت میتواند از دلایل یاتاقان ماشین باشد.
ویژگی‌های یاتاقان ماشین خوب
ویژگی های زیر میتواند بهترین عملکرد را برای یاتاقان داشته باشند. این ویژگی‌ها عبارتند از:
- مقاوم بودن در برابر ضربه
- نرم بودن لایه داخلی یاتاقان
- جلوگیری از ورود گرد و غبار
زمان تعویض یاتاقان از زیر موتور:
بعد ازطی کردن هر 100 کیلومتر باید این قطعه را عوض کنید. اما برخی از عوامل به ما یادآوری می‌کند تا زودتر از زمان موعود نسبت به تعویض یاتاقان ماشین اقدام کنیم. این عوامل عبارتند از:
- اثرات محیطی
- انتخاب نوع یاتاقان
ترک خوردن
یاتاقان از 2 بخش بیرونی و درونی ساخته شده است. بخش بیرونی به دلیل ضربه‌هایی که میخورد سفت است. اما اگر ضربه‌ها به حدی باشد که نتواند تحمل کند لایه بیرونی پوسته پوسته می‌شود و ترک میخورد. در این صورت باید یاتاقان ماشین را عوض کنید.
خط افتادن یاتاقان
زمانی که از روغن بی کیفیت استفاده شود یا به موقع عوض نشود این مشکل به وجود می‌آید. با تعویض به موقع روغن از خط افتادن و یاتاقان ماشین جلوگیری کنید.
عواملی که بر هزینه تعویض یاتاقان خودرو تاثیر گذار است؟
عوامل و قطعه‌های زیادی هستند که بر هزینه‌ی تعویض یاتاقان ماشین اثر گذار هستند. برخی از این عوامل عبارتند از:
- میزان آسیب دیدن یاتاقان
- علت خراب شدن این قطعه
- تعویض قطعاتی مثل: واشر کامل، اویل پمپ، 1 دست یاتاقان‌های ثابت و متحرک خودرو، 2عدد چسب موتور فابریک خودرو
- نوع و برند خودرو
پیشگیری از یاتاقان زدن خودرو:
برای جلوگیری از یاتاقان ماشین باید سرویس دوره‌ای را مهم بدانید. همچنین چکاپ ماشین و هرگونه نشتی رادیاتور و سیستم روغن موتور را جدی بگیرید. اهمیت درست بودن میل لنگ و تسمه بسیار مهم است. اما اگر آدمی هستید که زمان سرویس دوره‌ای را فراموش می‌کنید یک رادار به خودروتان وصل کنید. در این صورت رادار، سرویس دوره‌ای خودرو را به شما هشدار می‌دهد.
